Ulusal Bayramlarımızda, Devlet kurumlarının muhtelif günlerinde, Siyasi Partilerin, Sivil toplum kuruluşlarının kutlama, Anma ve diğer etkinliklerinde çelenk koyarak, saygı duruşunda bulunduğumuz kamusal alanlardır Atatürk anıtları.
Teşekkür sembolü olarak, Minnet ve vefa duygusuyla huzurunda saygı ile eğildiğimiz Milli mücadele kahramanı, Kurtuluş savaşının Baş kumandanı , Cumhuriyetimizin kurucusu, Yokluklara rağmen başaran, Büyük devlet adamı Mustafa Kemal ATATÜRK’ ün Edirne’deki Anıtına son olarak 10 Kasım Anma töreninde Çelenk koyduk, Bugün de 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dolayısıyla huzurunda olacağız. Konuşmalar yapacağız, Silah ve çalışma arkadaşlarıyla birlikte Büyük Önderimizi bir kez daha rahmetle anacağız.
Gerek Edirne’de yaşayan, gerekse gezi amacıyla ülkemizin dört bir yanından ziyarete gelen insanlarımız Atatürk Anıtının yerini bilir. Çoğumuz çeşitli vesilelerle düzenlenen törenlere de katılmışızdır. Şehir merkezindeki belde halkımız ise Anıtı çok daha sık görenlerdir. Ya Atatürk Anıtının yapılışından günümüze kadar olan süreci bilenlerimiz ne kadardır?
Bu günkü yazımı kaleme almadan önce inanın benim de bilmediğin birçok husus varmış.. Atatürk anıtının yapılış sürecinden başlayarak konuyla ilgili inceleme ve araştırmalarım sonucu bilgi sahibi olduğumu itiraf etmeliyim. O zaman gelin önce tarihsel sürece bir bakalım.
Atatürk’ün Cumhurbaşkanı olduğu yıllarda Edirne Valisi rahmetli Emin Bey 1929 yılında Anıt yapılması çalışmalarına başlar. Yer konusunda, Anıtın kaidesi, Malzemesi, Tablo ve yazılar hakkında çalışmaları yapacak Komisyon kurulur. Dr. RIFAT OSMAN BEY’den de görüş alınır ve der ki; Yeri Belediye dairesinin karşısındaki meydan olmalı. Çünkü bu yerin hali de, geleceği de kıymetlidir. Selimiye anıtı, Gazi anıtının arkasında bir fon görevi yapar. Büyük caddeden Selimiye’ye doğru ilerleyen ziyaretçiler üç buçuk asırlık iddialı eserin görkemiyle yeni ve asri Türk anıtındaki kahramanlığı göreceklerdir. Birincisi HAKK’ın varlığını, ikincisi Halkın minnetini duyururken, kalpler övünçle dolacaktır. Bence yer konusu mükemmel bir düşünce. Ama kabul görmemiş. Belediye-Mezit bey hamamı arası, Atatürk bulvarı üstü alan ideal bir yerdir.İleride belki bu düşünce hayata geçirilir. Çok ta anlamlı ve güzel olur.
Atatürk anıtının bulunduğu bu günkü yer; 1909-1910 yıllarında eski dükkanların yıkılmasıyla etrafı demirlerle çevrilerek Belediye çiçek bahçesi olarak kullanılmış. 1913 yılında Dar’u-ı fünun(Şimdiki İstanbul Üniversitesi)meydanı adı verilmiş. 1920 li yıllarda da Gazi Parkı olarak düzenlenmiş. 1930 yılında toplanan İl Genel Meclisi, bu günkü yerine Gazi paşa adına Anıt yapılmasına karar verir ve çalışmalara başlanır. Anıtın projesi Heykeltıraş Kenan Ali Yontunç tarafından yapılmış. O tarihlerde ülkemizde bronz dökümü yapılamadığından heykelin dökümü Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de yaptırılır. Anıtın yapımı ile ilgili masraflar Özel İdare bütçesinden karşılanır. Zemin düzenleme ve yapım çalışmaları tamamlanınca 23 Nisan 1931 yılında Atatürk Anıtının açılışı yapılmıştır.
O yıllarda tüm il, ilçe merkezlerinde, sonraki yıllarda da Belde ve köylerde güzel anıtlar yapılmıştır. Türk ulusunun, Atatürk’e bir saygı göstergesi, Cumhuriyetin siyasi sembolü halindeki Anıt ve heykellerin bulunduğu alanlar, meydanlar hassasiyet ve özen gösterdiği yerlerdir. Ülkemizin yanı sıra çok sayıdaki Ülkelerin de Atatürk Anıtlarıyla, heykelleriyle o büyük insana önem verdiklerini, saygı gösterdiklerini görüyoruz. Şehirlerinde Atatürk anıtı, heykelleri, Büstleri bulunan, çok temiz nadide alanları vardır. Caddelerine, Meydanlarına, Sokaklarına, hatta köylerine bile Atatürk ismini vermişlerdir. Avrupa gezilerimiz sırasında Makedonya’da, Macaristan’da, Çek Cumhuriyetlerinde, Almanya’da, Avusturya’da bu örnekleri gördük. Dünya Devletlerinin, böylesine önem verdiği, Saygı duyduğu, Onun adına özel ve bakımlı mekanlar oluşturduğu Büyük Önderimiz için ne kadar övünsek, gurur duysak azdır.
Gelelim Serhat Şehri Edirne’mizdeki Atatürk anıtının bu günkü durumuna. Görüldüğü üzere Anıt ve kaidenin yapımı üzerinden uzun yıllar geçmiş. Önceki dönem Belediye Başkanı Sayın İbrahim Ay döneminde (1984-1989) Anıtın çevre düzenlemesi yapılarak ve biraz geri çekilerek tören alanı haline getirildi. Sayın Hamdi Sedefçi’nin Başkanlık döneminde 2009 yılında daha kapsamlı çevre düzenlemesi ile güzel bir görünüme kavuşturulmuştur. Belediye Başkanı Sayın Recep Gürkan döneminde de zemin yenilemesi yapılmıştı. Bugün tören alanının yeterli olmadığını da öncelikle ifade etmeliyim.
Ayrıca, Şehircilik açısından bakıldığında bütünlük arz etmeyen, bölük pörçük sıradan uygulamalarla, bazı uygulamaların söküp atılmasıyla Atatürk anıtı çevresi hoş olmayan ve yamalı bohça görünümü ile Edirne’ye hiç yakışmadığını öncelikle ifade etmeliyim. Oysa Çağımızın en büyük liderlerinden biri olan Mustafa Kemal ATATÜRK için yapılan anıt alanı şehrin en farklı en özel, en çekiçi, en güzel yeri olmalı. Her gün Anıt önünden geçiyorum, oranın bu bakımsız hali inanın benim yüreğimi sızlatıyor.
Edirne’ye, Kent nüfusunun iki üç katı miktarında gezi amaçlı gelen insanların da bu konuda olumlu intibalarla ayrıldığını düşünemiyorum. O halde söylemlerimi destekleyen unsurlara bir bakalım. Bronz heykel, mermer Kaide ve Üzerindeki kabartma yazı ve resimlerin yıllardır bakımlarının yapılmadığı ortadadır. Görüntü çok kötüdür. Heykel, kotrollu mikro hassas kumlama yöntemiyle, Mermer kaidenin kırıkları, derzleri, kabartmaları kimyasal yöntemlerle bu işin uzmanlarıyla çok daha güzel bir görünüme kavuşturulabilir. Giriş basamakları yer yer kırılmış, çöküntüler olmuş, Çevre duvar taşlarının, bordürlerinin, aydınlatma aksesuarlarının, Zemine döşenen Mermer, granit, kesme taşların mutlaka değişimi gerekiyor. Yeşil alanların da yeni bir peyzaj çalışmasına ihtiyacı olduğu muhakkak. Atatürk anıtına önden bakıldığında ve fotoğraflamak istenildiğinde Kent tacı Selimiye’nin görselliğini engelleyen ağaçların budanması veya alçaltılması da yapılacak çalışmalar kapsamında ele alınmalıdır.
Üzerine basa basa, altını kalın çizgilerle çize çize, Edirneli gözü ile isteğimiz, Saraçlar caddesinin sokak yenileme çalışmalarını ve diğer düzenlemeleri hassasiyetle ve başarıyla yürüten Sayın Valimizin de görüş ve desteğini alarak, Sayın Belediye Başkanımızın ve Yönetiminin; Cumhuriyetin kalesi, Çağdaş Avrupa kenti Edirne’ye ve Atatürk’e layık olacak, Şehrin en güzel köşesi diyebileceğimiz Anıt düzenlenmesinde, yeni bir çalışma için lütfen geç kalmayınız. Edirne’nin buna ihtiyacı var. İşte o zaman Atamıza verdiğiniz değeri anlayabiliriz.
Benden söylemesi.
GÜNDEM
13 Ekim 2025GÜNDEM
13 Ekim 2025GÜNDEM
13 Ekim 2025GÜNDEM
13 Ekim 2025GÜNDEM
13 Ekim 2025GÜNDEM
13 Ekim 2025GÜNDEM
13 Ekim 2025