Recep Çınar
Ahilik haftası, Ahilik kültürünü ve değerlerini tanıtmak amacıyla her yıl Eylül ayının 3. Pazartesi günü başlayan ve 7 gün süren bir kutlama etkinliğidir.
Bu yıl 37’nci Ahilik Haftası, Edirne Valiliği ve Edirne Esnaf ve Sanatkârları Odaları işbirliği ile 23-29 Eylül 2024 tarihleri arasında düzenlenecek etkinliklerle kutlanacağı geçtiğimiz hafta yerel basında yer almıştı.
Peki, nedir Ahi ve Ahilik?
Ahi, “eli açık olan ve cömert olan” kişi. Arapça bir kelime olan “Ahi”nin Türkçe karşılığı “kardeşim” demektir.
Ahilik “cömert” olmak demektir.
Ahilik Teşkilatı, meslek kardeşliği birlikteliğidir. Bu müessese; “Ey Alah’ın kulları kardeş olunuz…”
“Müslüman Müslüman’ın kardeşidir” Hadis-i Şeriflerinden ve “Mü’minler birbiriyle kardeştirler” (Hucurat Suresi:10) ayetinden ilham alınarak oluşturulduğu bildirilen bir müessesedir.
Ahilik müessesesinde kademeler vardır: “Yamak” olarak başlar, Çırak, Kalfa olarak devam eder ve Ustalığa ulaşılır.
Günümüzde, genelde bütün toplumlarda ahlaki bir çöküntü yaşandığı malumdur. Bundan dolayı da insanları bunalımlar ve sıkıntılar sarmaktadır. Böylesi olumsuzluklardan kurtulmanın yollarından biri de “Ahilik” Teşkilatının bir an evvel hayata geçirilmesidir. Esnafın toplumdaki yeri farklıdır. Esnaf, her zaman toplum ile iç içedir. Ahilik sıfatları ile donatılmış esnaf, ahlaki bakımdan topluma en fazla örnek olacak kesimdir.
Her yıl “Ahilik haftası” kutluyoruz da ‘Ahilik’ günlük hayatımızın neresinde? Tabii ki her şeye rağmen dürüst insanlarımız yok değil. Ama Ahilik ahlakı ile ahlaklanmak istiyorsak, öncelikle “Fütuvvetname” ler yeniden ele alınıp okutulması sağlanmalıdır. “Fütuvvetname”, Ahiliğin dinimizden çıkarılan bütün temel esaslarının yazıldığı kaynaklardır. Bunlarda, esnaf birliklerinin nasıl davranacakları hususu kaidelere bağlanmıştır. Esnaflık yapacak olanların bu işi yapabilmeleri için önce yazılı esasları yerine getirmeleri mecburidir.
Ahilik kurallarında Esnaf ve Tüccarlarda aranan temel vasıflardan birkaç tanesi şöyle;
- Vefa, doğruluk, emniyet, cömertlik ve tevazu gibi hasletlere sahip olmak.
- Meslek kardeşlerine (ihvana) nasihat etmek.
- Affedici bağışlayıcı olmak.
- Başkasının kazanç ve malında kesinlikle gözü olmamak.
- Kazanç ve kârda başkalarını kendi nefsine tercih etmek.
- Helal kazanca riayetle aza kanaat ve sabır göstermek.
- Kaliteli mal üretip hile gibi çirkin fiiller meslekten men’i gerektiren suçlardır…
Eskiden “pabucu dama atıldı” şeklinde bir deyim vardı. Bu, esnaf için en büyük ceza idi! Meslekte herhangi bir ahlaksızlık yapana bu ceza verilir ve bir daha iflah etmezdi.
Ecdadımız helal – haram konularında çok hassas idi. Madde ile manayı birbirine bağlamayı bilirdi. Dünya hırsına kapılmazlar, hep kanaatkâr yaşarlardı. Kimsenin malına göz dikmezlerdi.
Mesela; Meslekte sadakat ve istikamet konusunda çok hassas idiler.
- Meslektaşlarına ve müşterilerine daima saygı gösterirlerdi.
- Mallarına hile karıştırmazlardı. Malın kusuru varsa müşteriye söylerler, kimseyi zarara uğratmazlardı.
- Maiyetinde olanlara dini, ticari nasihatlerde bulunurlardı. Halka şefkat gösterirler, âlimlere saygılı olurlardı.
- Müslim, Gayrimüslim ayırt etmeden insanlara yardım ederlerdi.
- Onlar, iyiliğe anahtar, kötülüğe kilit olurlardı…
Şimdi bunları herkes günümüzle bir kıyaslama yapsın! Bakalım, hayatımızda onlardan ne kalmış?
Bugün, Esnaf Kuruluşları olarak STK’larımız var. Hangi sisteme göre çalışıyor? Geçmişteki Ahilik’ten ne kaldı? Aslına bakılırsa sadece bu kesim değil, içinde yaşadığımız düzen her yönden bozuldu!
Biz, yeniden kendi eskimez ve değişmez değerlerimize, “Adil bir Düzen”e sarılmamız lazım, hem de her konuda. Her yıl Ahilik haftası kutluyoruz. İyi güzel de piyasada ne değişiyor? Bunun için STK’ları ile, Belediyesi ile, Müftülüğü ve de Milli Eğitimi ile el ele vererek kaybolan o değerlerimize yeniden sahip çıkmaya çalışmalıyız. Toplum ahlakı işte o zaman düzene girer. Aksi halde kim kimi ne kadar adatır/dolandırırsa onu kar ettim zanneder!
Unutmayalım ki, Osmanlı’nın kuruluşunda da üç kıtaya yayılmasında da Ahiliğin büyük payı vardır. İslam, her sahada “kâl” (anlatma) den ziyade “hâl” (yaşamak) ile tanıtılır. Müslüman’ın her hayat yaşantısı İslam ahlakına göre düzenlenirse hem Allah’ın rızasını kazanır, hem de başkalarına faydalı olur, güzel örnek olmuş oluruz.
Dostça kalın…
News
