1- Lozan’da savaşta kazanmamıza rağmen toprak kaybettik. (Karaağaç ile kendimizi aldatmayalım!)
2- İngiltere’ye parası peşin verilmiş ama alınamamış gemilerimizi bıraktık ankara escortlar
3- Osmanlı’nın borçlarını üstlendik. Hatta Osmanlı’dan kalma son borcu Turgut Özal ödemiştir. Ama başka ülkelerin bize olan borcunu sildik.
4- Azınlık meselesi karşı tarafın istediği gibi karara bağlandı. Yunanistan’daki Türkler azınlık, Türkiye’deki Yunanlılar ise vatandaş kabul edildi.
5- Yunanistan sınırımız hariç hiçbir ülke ile sınırımız belirlenemedi. Yunanistan sınırı da Yunan tarafının istediği gibi oldu.
6- Boğazlar meselesi Sevr Antlaşmasındaki maddenin aynısı şeklinde kabul edildi.
7- Başta Yunanistan olmak üzere hiçbir ülke elindeki Türk esirlerini vermedi. Türk tarafı da bu esir Türk askerlerinin akıbetlerini sormamayı ama bunun yanı sıra elindeki esir askerleri vermeyi kabul etti. Yunanistan’ın Türkiye’ye kendisine iade etmesi için verdiği esir Yunanlı askerler eğer Anadolu’da bulunamazsa onların da neden bulunamadığı, öldürüldülerse kim tarafından, ne zaman, niye ve nerede öldürdüğünü de bulup aydınlığa kavuşturma vazifesi tabi ki Türkiye’nindir. Bu sözleşmede şu veya bu şekilde savaş ortamında kaybolan Rumların araştırılmasından ve isim isim tüm kayıp Yunanlıların bulunmasından söz edilirken, Yunanlıların mezalimine uğrayarak kaybolan, mesela Yunan askerlerinin Aydın Karatepe Köyünde camiye doldurularak yaktığı yüzlerce sivil köylüden hiç söz edilmemesi, Yunan iddiasına karşılık Türk heyetinin bu gibi katliamları masaya getirmemesi ve Anadolu coğrafyasının tüm bölgelerinde yaşanan bu tür sivillerin maruz tutulduğu toplu katliamların hesabının sorulmaması gerçekten çok gariptir. Yunanlılar isim isim Anadolu’ya talan, yağma ve binbir çirkinlik yapmak için gelen asker ve vatandaşlarının öldürülmesinin hesabını Türkiye’ye utanmadan, sıkılmadan sorarken, buna karşılık Türk heyetinden bir kişinin bile çıkıp köylerde yapılan bin bir çirkinliğin ve toplu yakmaların, katliamların hesabını ne yazık ki kimseye sormamıştır. Bu duruma bir isim vermek gerekirse acaba ne demek gerekir?
8- Türk Hukuk ve İktisat sistemlerinin belli bir süre Avrupalı gözlemcilerin yönetiminde işlemesini Türk tarafı kabul etti.
9- Türk şirketlerine borçlu olan Avrupalı şirketlerin borcu silindi ama Avrupalılara borçlu olan Türk şirketlerinin borçlarının silinmemesi kabul edildi.
10- Suriye’deki Fransız işgali resmen tanındı ve legal hale getirildi.
11- Irak, Kerkük, Musul, Süleymaniye gibi Türk ve Müslüman toprakları üzerindeki İngiliz işgali resmen tanındı ve bu işgal legal hale getirildi.
12- Heyete sonradan Atatürk tarafından baş müşavir sıfatı ile katılan İstanbul Yahudilerin Başhahamı Haim Naum ikili oynadı ve Türk heyetinden aldığı bilgileri karşı tarafa verdi.
13- Görüşmeler esnasında Düşman devletler arasında çatışma ve fikir ayrılıkları çıktı ama Türk tarafı bu durumu lehte kullanamadı, “Yani masada Abdülhamid’in zekâ ve siyasetinden eser yoktu.”
14- Hatay göz göre göre Fransa’ya terk edilmiştir.
16- Türkiye’de bulunan ve işgal günlerinde İşgal askerlerince el konulan Türk ev ve arazileri üzerinde Türk tarafı hak talep etmemesi kabul edildi.
17- Türk tarafı, Milli Mücadele yıllarında bölücü propaganda yapan Rum Patrikhanesi’ni yurt dışına çıkartmayı başaramadı.
18- Başdanışmanımız Yahudi Haim Naum tarafından İngiltere’ye Hilafeti kaldıracağımıza dair söz verildi.
Bu sonuç, Başkan İsmet İnönü hariç hiç kimseyi memnun etmemiştir, Gazi Mustafa Kemal’i bile!
ŞİMDİ SÖYLER MİSİNİZ; BUNUN (LOZAN’IN) NERESİ ZAFER?
Lozan’dan gelen bu vahim netice Mustafa Kemal Paşa’yı ziyadesiyle rahatsız etmiş ve neticeden memnun kalmamıştır. Nitekim 1933’te Ankara’ya gelen Amerikalı General Mc. Arthur’a hitaben; “…Allah nasip eder, ömrüm vefa ederse Musul, Kerkük ve Ege Adalarını geri alacağım. Selanik de dâhil Batı Trakya’yı Türkiye Hudutları içine geri katacağım” cevabını vermiştir.
Görülüyor ki, Lozan’daki yenilgimiz bizzat devrin baş sorumlusu olan Mustafa Kemal Paşa’nın ağzıyla da vurgulanmaktadır! Lozan’da en büyük yarayı alan “Misak-ı Millî”, milletimizin gelecek nesillerine bütün İstiklâl şehit ve gazileri gibi Mustafa Kemal’in de rüyası olarak devredilmiştir. Şimdi oturup bir daha düşünelim, galip olarak oturduğumuz Lozan masasından bu kadar taviz vererek kalkan Türk Heyeti için bu durum zafer midir? Yoksa hezimet mi?.
(ALINTI; “Masada kaybedilen vatan ya da Lozan’daki komediler zinciri” -Ahmet Anapalı-.)
İşte bunun için daha önce de (15 Ocak 2024 tarihli yazımda) belirttiğim gibi “Dr. Mehmet Müezzinoğlu Köprüsü” adı verilen o yeni köprünün adı; “ARDA KÖPRÜSÜ” olmalı, demiştim.
Meriç ve Tunca Nehirlerimizin adları, üzerlerinden geçen köprülere verildi. Doğrusu da o. Bu yeni köprüye niye üçüncü nehirimizin adı “ARDA” konmuyor da “LOZAN” olması isteniyor! Lozan olmasında ısrar edilmesi, Batı/Gâvur hayranlığı değil de nedir?!
NOT: Biraz uzun oldu ama, Lozan’ın adı geçince, Lozan’da olup biten gerçeklere değinmeden olmazdı!
Dostça kalın…
KAYNAKLAR:
1) İngiltere Savaş Bakanlığı, 106/1426, No. 865, 11 Ekim 1922, Rumbold’dan Savaş Bakanlığına.
2) İngiliz Dışişleri Bakanlığı, 371/7903/E11024/27/44, 13 Ekim 1922, Curzon’dan Harding’e.
3) İsmet İnönü, Lozan Antlaşması 1, Cumhuriyet Gazetesi, İstanbul, 1998, s. 63-64.
4) Ahmet Anapalı, Masada Kaybedilen Vatan, s.105-108, Profil Kitap, Birinci Baskı, İstanbul 2014.
5) Sevtap Demirci, Belgelerle Lozan, Alfa Tarih, Birinci Baskı, İstanbul, 2011, s. 43.
6) Joseph C.Grew, Turbulent Era. A., Kırk Yıl 1904-1945 Diplomatik Kaydı, Londra, 1953, s.486 .
7) Rauf Orbay, Rauf Orbay’ın Hatıraları, Yakın Tarihimiz, 2. Cilt, İstanbul, !962, s.53.
8) 16 Ocak 1923, Curzon’un Tutanakları, Curzon Evrakı.
News
