Uzman Psikolog Nergis ÖZDİNÇ
Çocuk gelişimi, çok yönlü bir boyuttur. Özellikle çocukların psikolojik ve sosyal gelişiminde ebeveyn tutumlarının etkisi çok önemlidir.
Ebeveyn tutumları, anne babaların çocuklarını yetiştirirken kullandıkları tutum ve davranışların bütünüdür. Bu tutumlar oluşurken, onların kendi anne babaları ile kurdukları ilişkiler, sosyal ve kültürel değerler, toplumsal normlar, eğitim seviyeleri gibi pek çok faktörden etkilenmektedir.
Ebeveyn tutumları, çocukların kişilik gelişimi sürecinde oldukça etkilidir. Çocukların anne babaları ile kurdukları ilk ilişkiler kuracakları diğer ilişkilerin temelini oluşturmaktadır.
Aşırı Koruyucu Ebeveyn Tutumları gösteren anne babalar çocuklarına fazla müdahalecidir. Dış denetim fazla gözlenir ve çocuk kendi başına karar vermede zorlanır. Bu müdahale sonucunda çocuklarda bağımlı kişilik özellikleri görülebilir.
Aşırı Baskıcı-Otoriter Ebeveyn Tutumları gösteren anne babalar çocuklarının isteklerini, duygu ve düşünceleri önemsemez. Genelde emir verme ve kural koyma sık gözlemlenir. Kurallara uyulmadığında ceza devreye girer. Bu tutum sonucunda çocuklarda düşük benlik algısı, özgüven eksikliği, içe kapanma davranışları gözlenebilir.
Aşırı Hoşgörülü Ebeveyn Tutumları gösteren anne babalar çocuklarının her dediklerini yapma, hatalarını saklama davranışları gösterirler. Bu tutum sonucunda çocuklarda sınır ve disiplin konusunda zorlanma görülebilir. Çocuklar bu tutumla yetiştirildiğinde hatalarından ders alamazlar ve benmerkezci bir özellik gösterebilirler.
Tutarsız Ebeveyn Tutumları gösteren anne babalarda dengesiz ve kararsız davranışlar gözlenmektedir. Ebeveyn tutumları içinde en zararlı olanıdır. Burada anne babalar, bir gün onay verdikleri davranışa başka bir gün onay vermezler. Bu tutumla yetişen çocuklar nerde nasıl davranacakları konusunda zorlanabilirler. Bu durum kendini güvende hissetmesini etkiler. Muhtemelen güvensiz, şüpheci bir kişilik yapısı geliştirebilir.
İlgisiz ve Duyarsız Ebeveyn Tutumları gösteren anne babalar, çocuklarının maddi ve manevi ihtiyaçlarına karşı duyarsızdır. Bu ebeveyn tutumunda İlgi ve sevgi göremeyen çocuklar dikkat çekmek için olumsuz davranışlara yönelebilirler. Daha öfkeli ve kindar olabilmektedirler. Suça eğilim gözlenebilir.
Demokratik Ebeveyn Tutumları en sağlıklı anne baba tutumudur. Burada çocuklar her zaman desteklenir. Çocukların ihtiyaçlarını, duygu ve düşüncelerini ifade etmesine fırsat verilir. Bunun yanı sıra sınırlar bellidir ve daha dengeli bir kontrol vardır. Aile kuralları birlikte belirlenir ve bu kurallara çocukların uyması ebeveynler tarafından desteklenir. Çocukların bağımsız bir kişilik geliştirmesine fırsat verilir. Haklar herkes için karşılıklıdır. Bu tutumla yetişen çocuklar, kendilerine ifade edebilen, özgüvenli, kendisi ile barışık, diğerlerinin haklarına saygılı, kurallar ve sınırlar konusunda olumlu davranışlar gösteren bireyler olurlar.
Demokratik tutum, her yaşta ve hayatımızın her alanında ihtiyaç hissettiğimiz davranışlar bütünüdür. Kendi ihtiyacımız olan bu tutum ve davranışları çocuklarımıza da gösterebilmek dileği ile.
News
