Uzman Psikolog Nergis ÖZDİNÇ
Aynı olayı yaşamış iki insan birbirinden farklı tepkiler gösterebilir. Olaylar aynı olsa da insanlarda hissettirdiği duygu ve buna bağlı tepkiler farklılaşabilmekte. Aynı olaya biri daha kaygılı ve gergin yaklaşırken diğeri daha sakin ve soğukkanlı bir tepki verebilir.
Olaylara karşı verdiğimiz bu tepkilerin farklılaşmasında pek çok değişken bulunmakta. Mizaç ve kişilik yapılarımız, içinde bulunduğumuz çevresel faktörler gibi etkenler bu tepkilerimizi belirlemekte rol oynar.
Stresle başa çıkmak için başvurduğumuz çeşitli yollar vardır. Bizi zorlayan stres faktörlerine karşı zamanla geliştirdiğimiz tepkilerin bazıları olumlu etki gösterirken bazılarının olumsuz etkileri bulunmaktadır.
Şimdi hatırlayalım. Stres karşısında ilk verdiğimiz tepki ve davranış nedir? Bir çoğumuz sakinleşmek ve gevşemek için o anlık işe yarar davranışlara yöneliriz. Sigara, alkol, yemek, uyku, yürüyüş ve benzeri davranışlardan hangilerine sıklıkla başvururuz? Bu başvurduğumuz davranışlar bizi o an gerçekten sakinleştiriyor mu? Bazıları anlık sakinleştirmiş gibi görünüyor olsa da uzun vadede fayda sağlamayacak aksine zararı olan davranışları fark etmek ve yerine daha yararlı olanı koyabilmek önemli.
Bazılarımız ise stres karşısında geri çekilmeyi tercih eder. Geri çekilerek içine kapanır, geri çekilir ve yüzleşmekten kaçınır. Bazen de sorunları yok sayarak olayların dışına çıkarak kendini korumaya alır. Bu tepki ile sorun ortadan kalkmadığı için çözülmesi gereken şey devam ettiği için kişilerde öfke ve iletişim problemlerine yol açabilir. Önceden yok sayılmış olan bir problem ileride başka ve küçük bir olayda bizi tetikleyebilir.
Bir diğer stres tepkisi ise aşırı tepki göstermedir. Küçük hayal kırıklıklarına büyük anlamlar yüklenerek sözel veya davranış olarak farklı tepkiler gösterilebilir. Bu baş etme tarzı, öfke nöbeti, kötü söz söyleme ve saldırganca davranışlara sebep olabilir. Aşırı tepki gösterme sürekli yapıldığında bizleri strese daha yatkın hale getirebilir.
Stresle baş etme tarzınız ne olursa olsun esnek olabilmek psikolojik sağlamlık becerileri için önemli bir faktördür. Bilişsel esneklik bize değişime karşı yardımcı olur. Zor ve stresli durumlar karşısında uyumlanma gücümüzü artırır. Böylece stresli olarak tanımladığımız olay ve durumların sayısı azalacaktır. Benlik algımız ve hayata bakış açımız da durumları stresli algılama veya algılamama yönünde bize yardımcı olacaktır. Kendimizle ilgili olumsuz benlik algısına sahipsek hayatımızda stres faktörlerinin sayısı da çok olacaktır.
Stres karşısındaki davranışlarımızı fark ettiğimizde, onları değiştirme ve dönüştürme şansımız olur. Size zarar verdiğini düşündüğünüz başa çıkma tarzınız varsa bunlardan bir anda kurtulmak mümkün olmayabilir. Onların size kısa vadede ne kazandırdıklarını keşfederek yerine daha yararlıları koymayı denemekle başlayabilirsiniz.
News
