Tüm Öğretmenler Sendikası (TÖS) Edirne İl Başkanı Barış Kır, harf devriminin 97’nci yıldönümünü kutladı. Kır, “Osmanlı Devleti’nde okuma-yazma oranı kadınlarda binde 4, erkeklerde yüzde 7 olmak üzere toplamda yüzde 2’dir. Harf devriminden sonra 1928–1936 arasındaki 8 yıl içinde okuma yazma oranı 10 kat artarak toplamda yüzde 20’ye çıkmıştır. Osmanlı döneminde cahil bırakılan Türk insanı cehaleti yenmeye başlamıştır” dedi.
Tüm Öğretmenler Sendikası (TÖS) Edirne İl Başkanı Barış Kır, yaptığı yazılı basın açıklamasında şunları kaydetti:
“Türkler ilk önceleri kendilerine ait Göktürk ve Uygur alfabelerini kullanmışlardı. İslamiyet’in kabulünden sonra ise Arap harfleri kullanılmaya başlandı. Arap harfleri, Türk Dili için uygun değildi. Yeni Türk devletinin kurulmasından sonra Türkçe’nin daha kolay yazılıp okunması ve yüzde 2 oranındaki okuma yazma oranının bir an önce yukarılara çekilmesi için alfabenin Türk diline uygun olması gerekiyordu.
‘HARF DEVRİMİ BÜYÜK BİR TARİHİ OLAYDIR’
1927 yılında kurulan bir komisyon tarafından yeni Türk alfabesi hazırlandı. 1 Kasım 1928’de Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere yer vererek Latin esasından alınan harfler “Türk harfleri” adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır.
Arap harflerinin Türkler tarafından kullanılması, İslamiyet’in kabulünden sonra başlamış, ancak bu harfler, Türk diline hiç bir zaman uyamamıştır. Türkçe, Arap harfleri ile kolay yazılıp okunamıyordu. Harf Devriminin hedefi, okuyup yazmayı kolaylaştırmak ve yaymak, modern öğretim ve eğitimin gerçekleşmesini sağlamaktı. Harf Devriminin ilk adımı, 20 Mayıs 1928’de 1288 sayılı kanunla, Arap rakamlarının kullanılmasına son verilerek, uluslararası rakamların kabulü ile başlamıştı.
Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul’da Sarayburnu Parkı’nda Harf Devrimini halka şöyle duyurmuştur: “Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz. Arkadaşlar, bizim güzel ahenkli, zengin lisanımız (dilimiz) yeni Türk harfleri ile kendini gösterecektir. Asırlardan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde bulunduran, anlaşılmayan ve anlayamadığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak mecburiyetindeyiz. Lisanımızı muhakkak anlamak istiyoruz. Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir. Vatandaşlar, yeni Türk harflerini çabuk öğreniniz. Bütün millete, kadına, erkeğe, köylüye, çobana, hamala, sandalcıya öğretiniz” demiştir. Harf Devrimi, büyük bir tarihi olaydır. Çünkü, sosyal, kültürel ve siyasi alanda geniş yankıları olmuştur.
‘ATATÜRK TÜRKÇEYİ KURTARMIŞTIR’
1 Kasım 1928’de Latin alfabesine dayalı yeni Türk Alfabesinin kabulünden sonra, 24 Kasım 1928’de yayımlanan Millet Mektepleri Talimatnamesi gereğince, yurdun her köşesinde Millet Mektepleri açılmış, halka yeni harflerle okuma yazma öğretilmiştir. Atatürk bu çalışmalara “Millet Mektepleri Başöğretmeni” sıfatıyla katılmıştır.
Osmanlı döneminde Arap alfabesiyle yazılan dil “Türkçe” değil Arapça- Farsça-Türkçe karışımı “yapay bir dil” olan “Osmanlıca”dır. Türkçe’nin Türkçe’liğini bitiren Osmanlı Devleti’nin devşirme politikası çerçevesinde Türklerin merkezden dışlanmasına paralel Türkçe’nin de dışlanmış olmasıdır. Örneğin medreselerde bile Türkçe yasaktır. Türkçe Osmanlı döneminde sadece halk arsında yaşamış ve her geçen gün daha da fakirleşmiştir.
Osmanlıca, Arapça- Farsça-Türkçe karışımı “yapay bir dil”dir. Arap harflerinin aydın-halk ve devlet-halk kopmasına etken olduğunu, bir yanda “Osmanlıca” denilen ve yüksek bürokratlar ile ulema tarafından yazılan ve fakat konuşulmayan bir garip dilin, öte yanda ise konuşulan ama yazılmayan “Türkçe’nin oluştuğunu görüyoruz.
Atatürk, dil devrimi ile Osmanlı devleti döneminde dışlanıp ihmal edildiği için unutulmaya yüz tutmuş Türkçeyi kurtarmıştır. Unutulmuş Türkçe sözcükleri derletip toplatıp kitaplaştırmış, yeni sözcükler türettirmiş, hatta kendisi de 100’e yakın Türkçe sözcük türetmiştir ki bu sözcüklerin tamamı bugün dilimize yerleşmiştir ve kullanılmaktadır.
‘OKUMA YAZMA ORANI BİR ANDA PATLAMA GÖSTERMİŞTİR’
Atatürk yazı devrimi (alfabe devrimi) ile Türkçenin yapısına hiç uymayan Arap alfabesi yerine Türkçenin yapısına uygun Göktürk-Etrüsk-Latin kökenli “yeni Türk alfabesini” kabul etmiştir. Nitekim Latin alfabesindeki 14 harf aslen Göktürk kökenlidir. Bu alfabe değişikliği sayesinde Türk çocuğu genetiğine uygun bu alfabe ile güzel Türkçesini çok kolay bir şekilde öğrenmiştir. Böylece okuma yazma oranı bir anda patlama göstermiştir.
Osmanlı Devleti’nde okuma-yazma oranı kadınlarda binde 4, erkeklerde yüzde 7 olmak üzere toplamda yüzde 2’dir. Harf devriminden sonra 1928–1936 arasındaki 8 yıl içinde okuma yazma oranı 10 kat artarak toplamda yüzde 20’ye çıkmıştır. Osmanlı döneminde cahil bırakılan Türk insanı cehaleti yenmeye başlamıştır.
Atatürk’ün “Harf Devrimi”ni hazırlayışında, yürürlüğe koymasında ve uygulamasını sağlamasında sergilediği enerji ve beceri bir önemli gerçeği, bir kere daha apaçık şekilde ortaya koymuştur. O gerçek de şudur: Mustafa Kemal Atatürk, hem Devrim lideridir, hem de bu Devrim ideolojisinin kademe kademe gerçekleştiricisidir. Yani hem “Yapan” hem de “uygulayan” durumundadır. Bu nedenle, Türk Devrimi’ne “Atatürk Devrimi”, bu Devrimin öğretisine ise “Atatürkçülük İdeolojisi” denilmektedir.
TÖS olarak, 1 Kasım 1928’de gerçekleştirilen, Atatürk’ün bir Cumhuriyet mucizesi olan dil ve yazı devriminin 97. Yıldönümünün Ulusumuza kutlu olmasını diliyoruz.” Haber Merkezi
GÜNDEM
06 Aralık 2025GÜNDEM
06 Aralık 2025GÜNDEM
06 Aralık 2025GÜNDEM
06 Aralık 2025GÜNDEM
06 Aralık 2025GÜNDEM
06 Aralık 2025GÜNDEM
06 Aralık 2025Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.