27 Ağustos 2025 Çarşamba
News
İstanbul Ticaret Üniversitesi Siyaset Bil.ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç.Dr.Uğur Yasin Asal ‘ın bir konferansta yaptığı açıklamaları ABD’nin Ortadoğu politikalarının analizi açısından önemli bulduğumu söylemek istiyorum. Modern Ortadoğu tanımı uluslararası ilişkilerde 1.dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan ulus devletler için kullanılmaktadır.
Sayın Asal’ın yorumları ABD’nin BOP( Büyük Ortadoğu Projesi) nin hedeflerini anlamamızı da kolaylaştırmaktadır. Başta İngiltere ve Fransa’nın sömürgeleştirdiği bu coğrafyada bugün de küresel emperyalizmin Ortadoğu’yu paylaşma süreci yaşanmaktadır. Burada modern anlamda bir ulus devletten bahsetmek de zordur. Çünkü sınırlar yeterince tanımlanmamıştır.
Günümüzde bölgede İngiltere hakimiyetinden ABD hegemonyasına geçiş sürecine tanık oluyoruz. Amerika küresel gücünü geliştirmek için yeni bir strateji geliştirmektedir. Bu projenin merkezi olarak da Ortadoğu’yu hedef seçmiştir. Özellikle 1.Körfez Savaşından sonra bölgede Arap Baharı ile turuncu devrimler sahneye konmuştur. Irak’ın bölünmesi ve Suriye’nin parçalanmaya çalışılması bir aşamadır. Suriye’de turuncu devrim amaçladıkları gibi gerçekleşmedi. Şimdi daha farklı metotla güç birliği merkezini dağıtmayı uyguluyorlar. Devletin karşısına istikrarsızlığı besleyecek farklı etnik gruplar çıkarılarak bunlar son sistem silahlarla destekleniyor.
Bu ABD’nin büyük projesidir ve devlet başkanları değişse bile değişmez. PKK-PYD terör örgütünü Barak Obama kurmuştur ama D.Trump daha çok desteklemiş, J.Biden baş tacı yapmıştır. Gelişmeler bölgede bizi de ilgilendiren bir güvenlik ve göç sorununa yol açmıştır. Bu durum bizim ABD ile olan ilişkilerimizi de etkilemektedir ve ilişkileri germektedir.
Küresel güçler bölgede sürekli bir çatışmayı çıkarlarına daha uygun görmekte, bunun için terör gruplarına yeni aktörler ilave etmektedirler. İran tahrik edilerek çatışma alanı genişletilmeye çalışılmaktadır. Son İran İsrail gerilimi planlı bir senaryodur. Şimdi hedef İran’dır. Ben İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin geçirdiği ve hayatını kaybettiği helikopter kazasının da bu açıdan değerlendirilmesi gerekir diye düşünüyorum.
Gazze olayı ve bunca katliamlara rağmen büyük güçlerin İsrail’i haklı görüp desteklemeye devam etmeleri, bölgedeki istikrarsızlığın devamını amaçlamaktadır. Bu dış güçlerin etkileriyle sosyal, siyasi ve ekonomik yeni bir dünya düzeni tesisi öngörülmektedir. Petrol zengini bu ülkelerin bütün varlıkları ABD gücünü devam ettirecek bir kaynak haline getirilmeye çalışılmaktadır.
Batılı emperyalistler Türkiye Cumhuriyeti’nin silahla değil ama ticari ilişkileri geliştirerek bölgede yeni bir Osmanlı hinterlandı oluşturabileceğinden de korkmaktadırlar. Devletimiz bu paradigmaları göz önünde bulundurarak konumunu ve ilişkilerini kurgulamalıdır. ABD veya diğer küresel güçlerin ortak veya farklı perspektiflerini iyi analiz edip, kendi insiyatifimizi geliştirmeliyiz diye düşünüyorum.
