Uzman Psikolog Nergis ÖZDİNÇ
İletişim, karşılıklı olarak duygu, düşünce, istek ve beklentilerimizi birbirimize aktardığımız bir süreçtir. Bu süreç, yetişkinlerle ve çocuklarla farklı düzeyde işlemektedir. Karşımızdaki yetişkine duygu ve düşüncelerimizi ifade etmek kolay olabilirken, bazen çocuklarla iletişimde nasıl ve ne şekilde cümleler kuracağımızı bilemeyebiliriz. Çocukları iletişime dahil etmek veya onların dikkatini çekmek için farklı yollara başvurabiliriz.
Çocuklarla iletişim kurma çabamız çok iyi niyetli olabilir. Ancak dikkat çekmek için ve çocuğu iletişime davet etmek için kullanılan bazı cümlelerin, olumsuz etkileri olabileceğini hatırlatmak isterim. Özellikle bayram haftasında çocukların, aile büyükleri ile daha fazla vakit geçirecekleri bu süreci sağlıklı geçirmeleri için biz yetişkinlerin gereken çabayı göstermeleri gerektiğini düşünüyorum.
Bu sebeple, Unicef’in “Çocuklarda İletişim” kitapçığında belirtilen 4 ilkeyi burada kısaca kendi penceremden özetlemeye çalışacağım.
Çocuk iletişiminde dikkat etmemiz gereken 4 ilke;
İletişim çocuğun yaşına uygun ve çocuk dostu olmalıdır: İletişim çocuk merkezli ve yaşına uygun olmalıdır. Özellikle çocuk somut düşünme yaşında (7-11) ise soyut kavramlar içeren iletişimi anlamlandırmakta zorlanabilir. Çocuklarla iletişim kurarken yaşa göre farklılaşan becerileri ve ihtiyaçlarına göre hareket etmemiz iletişimi daha sağlıklı yapacaktır. 7 yaş altında bir çocuğa günah, cennet gibi soyut kavramlar içeren iletişim kurduğumuzda çocukta belirsizlik ve korkuya neden olabiliriz.
İletişim olumlu ve güçlü yön temelli olmalıdır: İletişim kurarken çocuğun zayıf ve güçsüz yönlerine dikkati çekmek yerine güçlü yönlerine ilgiyi çekmeyi öneriyorum. “Derslerinde zayıf notun var mı?” veya “Çok zayıfsın hiç yemek yemiyor musun sen?” gibi cümleler yerine, “En çok ne yapmayı seversin?”, “En sevdiğin yemek nedir?” gibi olumlu iletişime yönelmek çocuğun yararına olacaktır.
İletişim tek yönlü değil bütünsel olmalıdır: İletişimde birden fazla duyuya hitap etmek önemlidir. Sadece sözel iletişim çocuğun ilgisini çekmeyebilir. Beden dili veya rol model olma gibi yöntemlerle kullanarak farklı açılardan daha bütünsel bir iletişim kurmak iletişimin daha sağlıklı boyutları olacağına işaret eder. İletişimi sözel olarak başlatırken göz teması için eğilmek buna örnek gösterilebilir.
İletişim ihtiyaçlara yönelik olmalıdır: Her çocuğun gelişimi ve iletişim şekli birbirinden farklıdır. Bazı çocuklar gözlemcidir ve susmayı tercih edebilir. “Neden konuşmuyorsun?”, “Dilini mi yuttun yoksa.” gibi cümleler yerine, “Şu an canın konuşmak istemiyor anladım.” gibi cümleler ile çocukların o anki ihtiyaçlarına saygılı cümleler kurulabilir. Çünkü her çocuk bir bireydir ve her alanda olduğu gibi iletişimde de saygı duyulmayı hak eder.
Her çocuğun, olumlu iletişim ile gerçek potansiyelini ortaya koyabileceği gerçeğini hatırladığımız nice bayramlar dilerim.
News
