AFETLER HEPİMİZİN TRAVMASI
Uzman Psikolog Nergis ÖZDİNÇ
Ülkemiz ne yazık ki depremi, yangını, seli, maden kazaları ve benzeri durumlar nedeniyle neredeyse bir afet ülkesi haline geldi. Afetlerin türü ne olursa olsun, fiziksel, ekonomik ve psikososyal kayıplar ortaya çıkartır.
Afetler aynı zamanda travmatik olaylardır. Bu sebeple afete maruz kalanlar kadar, afeti duyanlar, medya aracılığı ile izleyenler ve afetlerde görev yapanlar da farklı boyutlarda tetiklenebilmekte ve travmatik tepkiler verebilmektedir.
Psikolojik Şok Dönemi: İlk dakikalardan 48 saate kadar olan sürede gözlemlenir. Bu dönemde bireyler, uyarılma, algıda hassasiyet ve kısıtlanma, mantıklı düşünememe ve karar verememe, hafıza ve dikkati yoğunlaştırma güçlükleri, her şeyin gerçek dışı görünmesi, duygusal donukluk, acı hissetmeme, bazılarında panik, donma tepkileri görülebilir.
Tepki Dönemi: 2-6 gün arası dönem, güvende hissettikleri ve ne olduğunu fark ettikleri zamandır. Bu dönemde, kaygı, korku, öfke, sinirlilik, umutsuzluk, üzgünlük, suçluluk, utanç, suçlama, güvensizlik, kendini yalnız ve kopuk hissetme gibi duygusal tepkiler görülebilirken, titreme, bulantı, kardiyak şikayetler, adale ağrıları, baş dönmesi, yorgunluk, yerinde duramama, uyku sorunları, iştah değişimleri gibi fiziksel tepkiler de dikkat çekebilir. Bunların yanında alkol, sigara kullanımında artış, tıp içi ilaçların kötüye kullanımı, afet durumunu hatırlatan uyaranlardan kaçınma, afet ile ilgili tekrar eden düşünceler ve hayaller, korkutucu, dehşet verici rüya ve kabuslar görülebilir.
Zihinsel İşleme ve Üzerinden Geçme Dönemi: İlk 1 hafta ile 1 ay arasını kapsar. Burada, afetzede artık afet ile ilgili konuşmak istemez, kaybettikleri için yas tutar, İşleme içsel olarak devam eder, üzüntü, özlem gibi güçlü duygular ile hafıza ve dikkat sorunları görülebilir. Kişilerarası ilişkilerde sorunlar, sinirlilik ve çatışmalar, dış kaynaklara/kişilere öfke patlamaları ve yalnız bırakılma isteği olabilir.
İyileşme ve Yeniden Düzenleme Dönemi: İlk 1 hafta ile 1 ay arası zaman dilimidir. Olanları kabul etme süreci başlar, tepkilerin şiddeti azalır, afetzede günlük hayatta olanlara ilgi göstermeye başlar, gelecekle ilgili planlar yapılır, duygusal olarak kendini daha iyi hisseder, afet/travma olayı yaşamının, anılarının bir parçası haline gelir, tüm olanları işlemek için zaman gereklidir, bazı başa çıkma stratejileri (inkâr, bastırma, kaçınma) engelleyici olabilir. Belli dönemlerde takılma olabilir ve afet sonrası tüm yaşam etkilenebilir.
Afetler hepimizi etkiler, sadece ülkemizde değil dünya üzerinde yaşanan savaşlar, sosyal olaylar bizden ne kadar uzakta olursa olsun takip ettiğimiz sürece dolaylı olarak travmatize olabiliriz.
News
