DİJİTAL BAĞIMLILIK
Teknolojik gelişmelerin hızla arttığı içinde bulunduğumuz bu dijital çağda, cep telefonu, bilgisayar ve internetin günlük yaşamımıza girmemesi neredeyse imkânız bir hal aldı. Özellikle akıllı telefonlar ile istediğimiz bilgiye anında ulaşabilme, bilgi paylaşımında bulunabilme gibi kolaylıklarından dolayı teknolojinin bu hızına yetişebilmek adına her alanda internete ulaşabilir olma ihtiyacımız arttı. Dijitalleşmenin getirdiği kolaylıklar elbette tartışılmaz ancak bize kazandırdıklarının yanında onun adına nelerden vazgeçildiğimize dikkat çekmek istiyorum.
Günümüzde dijital araç kullanımının özellikle okul öncesi çocuklara kadar indiğini görmek mümkün. Okul öncesi kurumlarında eğitim amacı ile kullanılan bilgisayarların ev ortamına girdiğinde bu amacından uzaklaştırıldıklarına şahit oluyoruz. Eskiden sesleri çıkmasın diye TV başına oturtulan çocuklar şimdi aynı şekilde dijital ekran başına oturtulmaktalar. Okul öncesi dönemi, çocukların fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan en hızlı geliştikleri dönem olması açısından önemli. Dolayısı ile bu dönemde bilgisayar ve internet ile tanışan ve bağımlılık geliştiren çocuğun uzun vadede fiziksel olarak duruş ve göz bozuklukları, duygusal olarak depresif ve içe kapanma, sosyal olarak kişisel iletişimden uzaklaşma, arkadaşlarını reddetme, yalnız olma isteği görülebilmektedir.
Okul çağı çocukları ve gençlerde de aşırı dijital araç ve internet kullanımı bedensel ve psikolojik gelişmelerini, sosyal ilişkilerini, kişilik gelişimlerini, akademik başarılarını olumsuz yönde etkileyebilmekte ve onları bağımlı hale getirebilmektedir.
Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık; bir nesneye, kişiye ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek, bir başka iradenin güdümü altına girme durumudur.
Dijital bağımlılık ise, dijital cihazların ve internetin gün boyu kullanımına ilişkin yoğun istek sonucunda kişinin bedensel ve ruhsal sağlığını tehdit etmesi olarak tanımlanabilir. Dijital bağımlılıkta bireyler özellikle internete bağlanılamadığında sanki hayata bağlanılamıyormuş gibi tepkiler verebilmektedir.
Dijital bağımlılığın içinde, internet bağımlılığı, oyun bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, online alışveriş bağımlılığı, video içerik tüketim bağımlılığı gibi farklı bağımlılık çeşitlerinden bahsedebilmek mümkündür.
Bağımlı olduğumuzu nasıl anlarız?
Aşağıdaki belirtilerden üçünün olması bağımlılıktan söz etmek için yeterlidir. Bunlar;
– Dijital araçları kullanım süresinin artışı,
– Kullanımının kesilmesiyle yaşanan yoksunluk,
– Kullanım sürelerini azaltmak için sürekli çaba sarf etmek,
– Kullanımla birlikte toplumsal etkinliklerin azalması,
– Gözlenen fiziksel sorunlara karşın kullanıma devam edilmesi.
Öneriler:
Çocuk ve gençlerde dijital araç kullanımının aşırıya kaçmasını ve bağımlılık geliştirmesini önlemek, onların fiziksel, duygusal, sosyal ve kişilik gelişimleri açısından oldukça önemlidir. Bunun için ebeveynlere büyük görevler düşmektedir.
Özellikle doğru dijital araç kullanımını öğretmek için ebeveynlerin çocuklarına model ve rehber olması gerekmektedir. Ebeveynler, çocuklarına kitap okuma alışkanlığı kazandırarak bilgiye ulaşmanın tek yolunun bilgisayar ve internet olmadığını gösterebilirler. Evdeki bilgisayarı ortak kullanım alanında tutarak çocukların hangi sitelere ne kadar süre ile girdiğini zor kullanmadan denetlemeleri daha mümkün olabilmektedir. Yine teknolojinin nimetlerinden faydalanarak ebeveynler, çocuklarının girmesini istemedikleri siteleri filtreleme ve engelleme yöntemini de deneyebilirler.
Ebeveynler, çocuklarını sanal arkadaşlık yerine gerçek sosyal ilişkilere geçmesini özendirici olabilirler. Bunu, çocuklarını çeşitli sosyal aktivitelere götürerek, spor etkinliklerine yönlendirerek yapabilirler. Unutulmamalıdır ki, çocuklara kızmak, bilgisayarı ve interneti yasaklayıp odalarından veya evden kaldırmak, bu konuda onlara cezalar vermek sadece kısa bir süre için çözüm olacaktır. Bunun yerine çocuklarla oturup bilgisayar, telefon gibi dijital araçların hangi durumlarda ne amaçla ve ne kadar süre içerisinde kullanabilecekleri konuşabilir ve ebeveyn ile çocuk arasında bir anlaşma yapılabilir.
Tüm bunları yaparken ebeveynlerin birbirleri ile ve kendi davranışları arasında tutarlı olmaları gerektiği unutulmamalıdır. Dijitalleşmenin yararlı mı yoksa zararlı mı olduğuna karar vermenin oldukça güç olduğunu biliyorum. Hızlı ilerleyen bu bilgi ve teknoloji çağına ayak uydurmak önemli ancak bunu, kişiliğimizden, sosyal yaşantımızdan, fiziksel sağlığımızdan feragat etmeden de yapabileceğimizi bilmeliyiz.
Dijital araçları ihtiyaçlarımızla doğru orantıda kullanmak en iyisi olsa gerek. Dijital araçları ihtiyaçlarımıza göre yönetebildiğimiz, kontrolün bizde olduğu bir hafta dilerim.
News