YENİ YIL PSİKOLOJİSİ
Uzman Psikolog Nergis ÖZDİNÇ
Dünya ve ülke gündemi ne olursa olsun yeni yılı kutlamak diye bir olgumuz var. Her yıl olduğu gibi bu yıl da bir önceki yıl için olumsuz, gelen yıl için ise umut dolu cümleler kuruldu. “Bu yıl bitsin artık”, “2023 bana hiç iyi gelmedi”, “2024 senden çok şey bekliyorum” cümlelerini hepimiz sıklıkla duyduk. Hatırlarsanız geçen yıl da yeni yıl için benzer cümleler kurulmuştu. Hiç şüphe yok ki önceki yıllar için de…
Hayaller kurmak, hedefler belirlemek ve bu doğrultuda yeni kararlar almak elbette çok kıymetli. Ancak, biz yeni kararlar almak için nedense hep belirli günleri, hafta başlarını, doğum günlerini ve yeni yılı bekleriz.
Yeni yıl hayalleri kurarken, geçen yıl ne dilediğinizi hiç düşündünüz mü? Geçen yıl için ne demiştim? Geçen yıl kurduğum hayaller nelerdi? Bu hayallerin ne kadarı gerçekleşti? Ve şimdi gelecek yılla ilgili hayallerim neler?
Yukarıdaki sorulara cevaplar verirken neler oluyor da bizler geçen yılı kötüleme ve gelecek yıl için idealleştirme eğiliminde bulunuyoruz?
Olumluyu yok sayma ve olumsuza odaklanma eğilimi
Her yeni yıla girerken geçen yıl ile ilgili muhasebe yaparız. Yaptığımız bu muhasebede yıllık kar ve zarar da inceleniyor elbette. Geçen yıl nasıl geçti? Başıma neler geldi? Neler başardım?
Sonuç olarak, zihin muhasebe yapsa da bir muhasebeci gibi çalışamaz. Ortaya çıkan tabloda olumluyu geçersiz kılıp olumsuzu abartma eğiliminde oluruz. Çünkü olumsuz durumlar olumlulara göre bizi daha fazla etkiler. İşte bu yüzdendir ki geçen yılla ilgili daha çok olumsuz anıları hatırlama eğiliminde oluruz.
Sorunu dışsallaştırırsam daha kolay baş edebilirim
Burada savunma mekanizmaları devreye girer. Bizler geçen yılla ilgili verdiğimiz kararları gerçekleştiremediğimizi gördüğümüzde kendimizi korumak ve zarar görmemek adına problemi dışsallaştırma eğiliminde oluruz.
Geçen yılı kötüleriz çünkü, “Ben değil 2023 yılı kötü bir yıldı.” demek bizi korur. Aynı düşünme mekanizması gelecek yıla devredilir “2024 senden çok şey bekliyorum.” Bu şu demek; Eğer olmazsa ben değil 2024 sorumlu.
Şu günlerde olan şey tam da bu; 2023’ün gerçekleştiremediğini 2024’ten beklemek.
Peki ne yapmalı?
Geçtiğimiz yılın muhasebesini yaparken olumlu durumları yok saymayın. Özellikle geçen sene neler başarıldı ve beni neler mutlu etti sorularına odaklanın.
Yeni yıl hayalleriniz mutlaka olmalı ancak bunu yaparken gerçekçi hedefler seçin ve bunun için sorumluk alın.
Gelecek yıl için olumlu şeyler dilerken olumsuzluklar için de baş edebilme gücü dileyin. Olumsuzlukların da olabileceğine izin verirsek bunlardan daha az etkileniriz.
Herkese mutlu yıllar dilerim.
News