Milli mücadeleyi askeri anlamda başarıya ulaştıran Mudanya mütarekesinin ardından 25 Kasım 1922 de Yunan işgalinden kurtulan Edirne’de bu gelişmenin yıldönümü olan 25 Kasım 1923 te ilk defa kurtuluş törenleri düzenlenmiştir. Günümüze kadar da bu törenler her yıl düzenlenmekte ve coşku ile kutlanmaktadır.
100 yıl önce düzenlenen ilk törenlere bakalım. Bu tören bölge halkının büyük ilgisine yol açmış 50 bini aşkın coşkun katılımın yanı sıra Yeni Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilen 14 kişilik bir heyet Meclis Başkanı Fethi Okyar başkanlığında Edirne’ye gönderilmiştir. Dönemin Belediye Başkanı İbrahim Zağra, kurtuluş tören hazırlıklarına aylar öncesinden başlamış. Ankara, İstanbul başta olmak üzere çok sayıda il yöneticilerine davet mektupları göndermiş. Ayrıca Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal’e ve Meclise de telgraflar göndermiş.
Kurtuluş törenleri kutlama programı hazırlanmış. Program gereği şehrin dört bir yanı Bayraklarla süslenmiş. Tabi bu çok kolay olmamış. Çünkü Yunanlılar Edirne’yi boşaltırken şehirde kırmızı renkli kumaş bırakmadıklarından, görevlilerin önderliğinde halkın da canla başla sağladıkları katkı ile çarşaf ve patiskalar kırmızıya boyanarak yüzlerce bayrak hazırlanmış. Kutlama gününden önce de her taraf bayraklarla donatılmış, Zafer takları konulmuş.
Kurtuluş törenlerine katılacak olan, Büyük Millet Meclisi başkanı Fethi Okyar başkanlığındaki 11 kişilik heyet İstanbul temaslarından sonra, oradan katılan Kazım Karabekir Paşa ve diğer 14 kişi ile birlikte 24 Kasım 1923 te Trenle Edirne’ye hareket ediyorlar. Akşam saatlerinde coşkulu bir kalabalık tarafından Fenerlerle, mızıkalarla, marşlarla, sloganlarla karşılanıyorlar. Belediyeye hareket eden heyet üyelerinin bir kısmı Belediyede, diğerleri de Trakya kulübünde ve Vakıflara ait mekanlarda misafir ediliyorlar.
25 kasım sabahı Edirne halkı ve çevreden gelen yurttaşlarımız İşgalden ebedi kurtuluşa ulaşmanın sevgi, coşku ve heyecanıyla sabahın erken saatlerinde , Belediye önünde toplanıyor. Meclis Başkanı Fethi bey ve Kazım Karabekir paşa resmi kabuller yapıyor. Belediye Başkanı İbrahim Zağra günün anlam ve önemine dair heyecanlı konuşma yapıyor. Bu arada o gün bütün işyerleri kapalı oluyor. Sabah 08.00 de Öğrenciler, esnaf cemiyetleri ve halk Türk ocağı önünde toplanarak Vilayet binasındaki törene katılıyor. Daha sonra Orduya teşekkür etmek üzere Askeri daireye gidiliyorlar. İlk kurtuluş töreninin yapılacağı Selimiye önünde oldukça yoğun bir halk topluluğu Ankara’dan gelen Heyeti ve protokoldeki zevatı coşku ile karşılıyor.
Selimiye önündeki törende Belediye Başkanı İbrahim bey , Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal’in Edirne Belediye Riyaseti Aliyesine hitaplı şu mektubunu coşkulu alkışlar eşliğinde okuyor. “ Davetnamenizi memnuniyetle aldım. Düşman elinde bulunduğu felaketli günlerde elem ve hüznü candan ve derinden hissettiğimiz sevgili Edirne’mizin kurtuluş gününe tesadüf eden bu mutlu gününüzde aranızda bulunmayı cidden arzu ederdim. Hasbelmazere bu şereften mahrumiyetimden dolayı pek müteessirim. Millet Meclisimizden seçilen Milletvekili heyetimiz ve Meclis başkanı Fethi beyefendinin benim de vekilim olarak kabul buyurulmasını rica eder ve güzel şehrinizin muhterem ahalisi için ebedi ferah ve saadet temenni ederim efendim.” Konuşmaların ardından Selimiye camiinde özel olarak davet edilen hoca tarafından dualar ediliyor. Gece de tüm halkın ve Askerlerin katılımıyla büyük bir fener alayı yapılıyor.
Büyük Millet Meclisi heyeti ertesi gün birçok incelemeler ve halkla yaptıkları görüşmelerden sonra 27 Kasım sabahı Edirne’den ayrılıyorlar.
Edirne’nin ilk kurtuluş yıldönümü töreninin, halkın bağımsızlık bilincini yansıttığını, Devlet tarafından Edirne’ye verilen siyasi önemi gösterdiğini söylemek mümkün.
Ülkemizin ve Şehrimizin bir daha işgal görmemesi dileğiyle 25 Kasım Edirne’nin düşman işgalinden kurtuluşunun 101 nci yılında, Milli Mücadelenin ve ebedi Başkomutanımız Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere, Kurtuluş mücadelesinde canları pahasına bağımsızlık için mücadele eden, şehit ve gazi olan tüm kahramanlarımıza en derin minnet ve şükran duygularımızı sunuyor, Onları rahmetle anıyor ve manevi huzurlarında saygı ile eğiliyoruz.
Bu vesile ile tüm Edirne halkımızın bu mutlu günü kutlu olsun.
News
