Özellikle seçime hazırlandığımız bu günlerde, herkes biraz siyasetçi, biraz sosyolog, biraz psikolog gibi olmuşken, toplumun uyma davranışlarını psikolojik yönden incelemek için doğru bir zaman olduğunu düşünüyorum.
Toplum psikolojisi konusu çok derin bir konudur. Bu yazıda özellikle Toplumsal Uyma Davranışından bahsedeceğim. Toplumsal uyma davranışından kastedilen; tutum, inanış ve davranış benzerliği olacaktır.
İnsanlar çarpıcı biçimde birbirlerinden farklılık gösterirler. Davranış, tutum, duygu, düşünce ve değerlerimiz neredeyse sınırsız çeşitliliğe sahiptir. Ancak bu büyük çeşitlilikle çelişkili olarak dünyanın bütün insanlarında pek çok ortak özellik de vardır.
Bütünüyle ele alındığında davranışlar farklı olabilir, fakat aynı oyunları oynarız ve aynı ilgi ve sorunlara sahibizdir. Hayatta kalma, beslenme, üreme, aile kurma gibi. Elbette herhangi bir alt kültür içinde benzerlikler biraz daha ağır basabilir.
Kuşkusuz, bir kültür içindeki insanların birbirlerine benzer davrandıkları doğrudur. Üstelik bu tür uymanın, yaşama uymada ve yaşamla başa çıkmada yararlı ve gerekli olduğu gerçeğini de unutmamak gerekir. Böylece insanlar kolayca etkileşebilir, başkalarının yaptıklarına anlamlar verebilir ve aralarında kolayca iletişim kurabilirler.
Literatüre bakıldığında, bir toplumda gördüğümüz ve uyma adını verdiğimiz davranış ve inanış benzerliğinin büyük bölümüyle gereklilik ve öğrenme sonucu olduğunu görüyoruz. Ancak insanların gereklilik olmadığı ve ortak öğrenmeye dayanmadığı halde benzer davrandıkları zamanlar da olabilmektedir.
İki davranışsal seçenekten birini tercih etmede özgür olan ve bunlardan birine ilişkin kişisel bir tercihi bulunmayan bir kişi genellikle başka insanların tercih ettikleri seçenekte karar kılacaktır yani uyma davranışı gösterecektir.
İnsanları uyma davranışına iten etmenler nelerdir?
– Bunlardan biri Bilgi ve Güven etkisidir, gruptaki insanların bilgi düzeylerinin kendinden daha fazla olduğunu düşünen ve gruba güven duyan birisi uyma davranışı gösterecektir.
– Ters düşme korkusu ise, hemen hemen tüm toplumsal durumlarda uyma davranışında etkilidir. Diğerlerinden farklı biri olarak dışarıda kalmak ve dışlanmak istemeyiz.
– Grupta söz birliği olduğunda da uyma davranışı ortaya çıkar. Bir kişi, herkesin üzerinde anlaştığı bir grup kararıyla karşılaştığında, kendini uyma yönünde zorlayan büyük bir baskı altında hisseder.
– Grup ne kadar büyükse uyma davranışının o kadar artacağı düşünülmektedir.
-Grup üyelerinin, grup üyeliğinden kazanma beklentileri arttıkça uyma davranışı da buna paralel olarak artacaktır.
– Bireyin kendine güveni ne kadar artarsa uyma davranışı o kadar azalacaktır. Dolayısı ile bireyin kendine olan güveni azaldıkça uyma davranışında da artış olacaktır.
Seçim gibi bir dönemden geçerken, adaylar arasında seçim yaparken, uyma davranışını neden ve ne şekilde yapıyor olabiliriz? Yukarıda bahsettiğimiz hangi madde gruba uyma davranışımızı etkiliyor olabilir? Yaptığımız seçimlerin farkında ve bilinçli bir seçmen olmak bireysel ve toplumsal açıdan daha güçlü olmamızı sağlayacaktır.
News
